U knjizi se analizira deo naučnog opusa Ilariona Ruvarca (1832–1905) vezan za usmeno stvaralaštvo i iz savremene, sinhrone perspektive rasvetljava se niz književnoteorijskih i književnokritičkih problema kojima se Ruvarac bavio ili ih je svojim spisima provocirao i pokrenuo. U uvodnom poglavlju (Ilarion Ruvarac u svome vremenu) dati su biografija znamenitog grgeteškog arhimandrita, utemeljivača kritičke istorije kod Srba i začetnika komparativnog proučavanja srpskih narodnih pesama i pregled radova u kojima se on bavi pitanjima vezanim za narodnu tradiciju. Drugi deo posvećen je Ruvarčevim „studentskim“ raspravama („Dve studentske rasprave“, pisane 1856–1858), u kojima je, s jedne strane, skrenuta pažnja na značaj izdavanja i izučavanja srednjovekovnih istorijskih izvora, a, s druge, na internacionalne motive i mitološke slojeve usmene epike, baštinjene iz indoevropske civilizacije (sukob solarnog i htonskog božanstva/mit o zmajeborcu). Treće poglavlje (Prilošci iz narodne književnosti) fokusirano je na radove u kojima je Ruvarac tragao za vezama i mimoilaženjem između istorije i predanja, bilo da je reč o istorijskoj zasnovanosti pevanja o pojedinim (epskim) junacima (Relja Krilatica, Stevan Musić, Stefan Lazarević, Sibinjanin Janko, Zmaj Ognjeni Vuk, Starina Novak, „prokleta“ Jerina i ličnosti iz vremena despota Ðurđa i dr.), tumačenju „tamnih” mesta i epskih toposa (Leđen grad, carostavnik/knjige carostavne i sl.) ili razmatranju odnosa između istorijskih činjenica i narodnog predanja. U četvrtom poglavlju (Između istorije i tradicije) izdvojene su istorijske studije Ilariona Ruvarca u kojima on dovodi u pitanje istorijsku autentičnost i utemeljenost ključnih nacionalnih „mitova”: ubistva cara Uroša, izdaje Vuka Brankovića, „despotstva” Ðorđa Brankovića, karaktera Velike seobe 1690. godine i uloge patrijarha Arsenija III Čarnojevića u njoj, vekovne crnogorske samostalnosti i osnivanja prve štamparije među Južnim Slovenima. Poslednji, peti segment knjige – Prilozi – donosi dragocenu prepisku između Ilariona Ruvarca i Konstantina Jirečeka, sačuvanu u Arhivu Bugarske akademije nauka u Sofiji, bibliografiju radova o Ilarionu Ruvarcu i registar ličnih imena.

Format: 21 cm
Broj strana: 524
Povez: Broš